Bu lông ốc vít – bản vẽ biểu diễn ren

Ren là một đường xoắn ốc có tiết diện định hình là tam giác, hình thang… bao mặt ngoài thường thấy ở Bu lông, hoặc mặt trong của lỗ tròn xoay giống đai ốc.

Biểu diễn bề mặt Ren

Việc biểu diễn ren theo các hình chiếu là khá phức tạp, đòi hỏi công sức, độ chính xác và nhiều thời gian. Do nhu cầu sử dụng lắp lẫn cao, nên ren được tiêu chuẩn hóa trên nhiều phương diện, trong đó biểu diễn ren được vẽ theo quy ước thống nhất của hầu hết các quốc gia.

Quá trình hoàn chỉnh việc vẽ ren bu lông hay đai ốc cũng có lịch sử riêng từ phức tạp đến đơn giản (Hình 1):

Hình dạng bên ngoài của mặt ren tương đối phức tạp TCVN 12-85 quy định biểu diễn ren theo quy ước (Hình 2):

• Hình 2a: Trục ren, đường bao đỉnh ren được vẽ bằng nét liền đậm (cơ bản), đường đáy ren được vẽ bằng nét liền mảnh theo suốt chiều dài của ren bao quanh mặt trụ (giới hạn ren) và cách đường bao đỉnh của ren một khoảng xấp xỉ và bằng một bước ren. Trên mặt phẳng hình chiếu vuông góc với mặt trụ có ren, thì đường tròn đáy ren được thể hiện 3/4 vòng tròn vẽ nét liền mảnh.
• Hình 2b: Lỗ ren hay còn gọi là ren trong, cách vẽ tương tự như với cách vẽ mặt trụ có ren ngoài, nhưng với đường kính ren D vẽ bằng nét liền mảnh, đường đáy ren được thể hiện bằng nét cơ bản.

Khi cần biểu diễn hình cắt, mặt cắt của trụ ren cách vẽ như sau (Hình 3):

• Đoạn giới hạn chiều dài của ren (L) được vẽ bằng nét liền đậm (đây là nét cơ bản) trên mặt phẳng hình chiếu song song với trục ren.
• Lỗ ren được biểu diễn hoàn toàn bằng nét khuất (kể cả đoạn giới hạn ren) trên hình chiếu. Nhưng trên hình cắt riêng, đoạn ren giới hạn được thể hiện bằng nét liền đậm.

Mặt cắt thu được trên mặt phẳng vuông góc với trục ren. Với ren ngoài, vòng tròn đáy ren, được vẽ 3/4 vòng tròn bằng nét liền mảnh. Với lỗ ren (ren trong), vòng đỉnh ren cung được vẽ bằng vòng tròn 3/4, nét liền mảnh.

Khi cần biểu diễn đoạn ren cạn (đoạn ren có prôin không đầy đủ) nằm chuyển tiếp giữa phần cắt ren có prôin đầy đủ và phần cắt ren, được vẽ bằng nét liền mảnh

Trường hợp biểu diễn đoạn lùi dao (mặt trụ không ren đi liền sau đoạn có ren – còn được gọi là chiều sâu lỗ khoan mồi, nếu là lỗ ren) vẽ bằng nét cơ bản. Nếu lỗ ren không có rãnh lùi dao, hoặc lỗ ren được làm từ vật liệu phi kim loại cách vẽ xem các

Ren Bu lông ốc vít

a) Hình biểu diễn trụ có ren ngoài.
b) Hình biểu diễn lỗ có ren trong.
c) Hình cắt riêng phần lô ren, mặt cắt lỗ ren.
d) Hình biểu diễn trục côn có ren.
e) Hình biểu diễn lỗ côn có ren.
g) Hình biểu diễn lỗ ren khuất.

Trên các bản vẽ kỹ thuật cơ khí, việc biểu diễn REN là thường xuyên gặp với những loại hình biểu diễn mà tần suất xuất hiện rất cao trên các bản vẽ thiết kế.

Chú ý: Trường hợp với ren phi tiêu chuẩn (ren đỡ, ren vuông…), để diễn đạt rõ kích thước của ren, người ta thường sử dụng hình cắt riêng phần hoặc hình trí chế.

Biểu diễn bề mặt KHỚP REN

Mối ghép REN (khớp ren), thường được biểu diễn mặt cắt dọc trụ ren. Trên hình cắt phần ăn khớp ưu tiên vẽ ren ngoài (ren ngoài che khuất ren trong).

Mối ghép ren côn (khớp ren côn hệ Anh), trên hình biểu diễn trình bày giới hạn của mặt chuẩn và chiều dài đoạn khớp ren cho phép vẽ tăng độ côn

a) Biểu diễn ống bu lông và đai ốc

b) Biểu diền mối ghép bu lông đai ốc

(Nguồn: Bản vẽ kỹ thuật)